Archiwum 1995–2023

Cel pracy. Zaburzenia rytmu okołodobowego snu i czuwania (CRSWD) są częstą grupą zaburzeń snu. Celem artykułu jest przedstawienie zasad stosowania melatoniny w leczeniu CRSWD.

Materiał i metody. Przegląd wyników z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych.

Wyniki. Podstawowym wskazaniem do stosowania melatoniny jest leczenie zaburzenia z opóźnioną fazą snu i czuwania (DSWPD). Jest ona również zalecana w leczeniu zaburzenia z nieregularnym rytmem snu i czuwania i zaburzenia z innym niż 24-godzinnym rytmem snu i czuwania. Natomiast w leczeniu zaburzenia z przyspieszoną fazą snu i czuwania leczenie melatoniną odgrywa rolę drugoplanową. Efekt terapeutyczny melatoniny zależy przede wszystkim od właściwej pory jej podania. W leczeniu DSWPD korzystne może być jej podanie nawet 6–8 godzin przez planowaną porą snu. Choć dostępne dane nie wskazują na zależność efektu terapeutycznego od wielkości dawki, a zalecana dawka mieści się w szerokim zakresie 0,5–10 mg, w pierwszych 3–6 tygodniach leczenia korzystne jest stosowanie wyższych dawek, czyli 5 mg, a w zaburzeniach neuropsychiatrycznych u dzieci nawet do 10 mg. Melatonina jest także skuteczną formą łagodzenia objawów egzogennych CRSWD: zaburzeń snu i czuwania związanych z pracą zmianową lub ze zmianą strefy czasu. Melatonina o przedłużonym uwalnianiu w dawce 2 mg jest zarejestrowana do leczenia bezsenności u osób w wieku od 55. roku życia.

Wnioski. Podstawową rolę w leczeniu CRSWD odrywają interwencje chronoterapeutyczne. Zaliczamy do nich fototerapię i unikanie światła, leczenie melatoniną oraz interwencje behawioralne wpływające m.in. na rytm posiłków, wysiłku fizycznego, aktywności społecznej.