Archiwum 1995–2023

Cele. Celem niniejszej pracy jest próba wyjaśnienia roli stresu oksydacyjnego oraz uszkodzeń i naprawy DNA w patogenezie depresji na podstawie dostępnej literatury.

Przegląd literatury. W przebiegu depresji obserwuje się aktywację szlaków prozapalnych, dysfunkcję mitochondriów, podwyższenie markerów stresu oksydacyjnego, a także obniżenie efektywności antyoksydacyjnej. Dwa ostatnie z tych czynników mogą powodować uszkodzenie biocząsteczek, w tym kwasów nukleinowych. Badania przeprowadzone przez nasz oraz inne zespoły potwierdzają tę hipotezę. U pacjentów cierpiących na depresję zaobserwowano zwiększony poziom oksydacyjnych uszkodzeń DNA. Nasze wyniki wskazują również na nieprawidłowości w efektywności naprawy (DNA damage repair efficiency, DRE) tego typu uszkodzeń w jądrach komórkowych. Dodatkowo polimorfizmy pojedynczego nukleotydu genów kodujących białka zaangażowane w naprawę przez wycinanie zasad azotowych (base excision repair, BER) – głównego szlaku usuwającego oksydacyjne uszkodzenia DNA – mogą modulować ryzyko wystąpienia depresji, jak również wpływać na DRE. Wyniki te mogą odzwierciedlać konstytucję mitochondrialnego DNA.

Podsumowanie. Dostępne dane z piśmiennictwa wskazują, że zarówno stres oksydacyjny, jak i zmniejszona efektywność naprawy DNA przyczyniają się do podniesionego poziomu uszkodzeń jądrowego DNA obserwowanego w depresji. Podobne zjawiska mogą zachodzić w mitochondriach, co skutkuje uszkodzeniem mitochondrialnego DNA i dysfunkcją tych organelli. To z kolei powoduje zwiększenie produkcji reaktywnych form tlenu i powstawanie tzw. mechanizmu błędnego koła. Potrzebne są dalsze badania nad uszkodzeniami i naprawą zarówno jądrowego, jak i mitochondrialnego DNA w celu poznania ich roli w patogenezie zaburzeń depresyjnych. Wiedza ta może przyczynić się do powstania skuteczniejszych, spersonalizowanych terapii.