Archiwum 1995–2023

Badania mechanizmów działania leków skutecznych w terapii różnych faz choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) oraz odkrywanie jej procesów patogenetycznych dają impuls do poszukiwania nowych środków, które mogłyby być zastosowane w tej chorobie. W niniejszym artykule zostanie przedstawiony przegląd niektórych nowych leków, wprowadzonych na podstawie takich badań, które już w najbliższej przyszłości mogą być użyteczne w leczeniu różnych etapów przebiegu CHAD, tj. w leczeniu depresji, w leczeniu manii oraz w zapobieganiu nawrotom epizodów afektywnych. Przegląd rozpoczyna się od dwóch leków działających na receptory N-metylo-D-asparaginowe (NMDA) układu glutaminergicznego, takich jak ketamina i memantyna. Wykazanie szybkiego działania przeciwdepresyjnego jednorazowego wlewu ketaminy było w ostatnich latach jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z farmakologicznym leczeniem depresji. U podstaw wprowadzenia tamoksifenu do leczenia stanów maniakalnych legło jego hamujące działanie na kinazę białkową C, jakie wywierają leki normotymiczne, takie jak lit i walproinian. Obok takich atypowych leków przeciwpsychotycznych, jak klozapina, olanzapina, kwetiapina, aripiprazol i risperidon, już zakwalifikowanych jako leki normotymiczne II generacji, nowymi kandydatami w tym zakresie stały się ziprasidon, asenapina, paliperidon oraz lurasidon. W leczeniu depresji w przebiegu CHAD znalazła już zastosowanie agomelatyna, jedyny lek przeciwdepresyjny o nowym mechanizmie działania wprowadzony w pierwszej dekadzie XXI wieku. Na zakończenie artykułu przedstawiono możliwości działania przeciwdepresyjnego modulatorów układu glutaminergicznego (riluzol i D-cykloseryna) oraz jonów cynku i magnezu, co może również znaleźć zastosowanie w leczeniu CHAD.