Streszczenie
Cel. Prezentowana praca skupia się na omówieniu dwóch teorii patogenezy zespołów lękowych, autorstwa Jaaka Pankseppa i Josepha LeDoux, oraz na analizie wpływu tych założeń na aspekty kliniczne farmakoterapii i psychoterapii.
Przegląd piśmiennictwa. Panksepp, badając lęk, podkreślał jego ewolucyjny i neurobiologiczny wymiar. Formułował swoje założenia w oparciu o badania empiryczne. Opisał siedem podstawowych systemów emocjonalnych, w tym co najmniej dwa odpowiadające za reakcję osobników na niebezpieczeństwo przebiegającą w sposób nieuświadomiony. LeDoux i Pine w odniesieniu do pojedynczego systemu strachu/lęku opisali koncepcję dwusystemową, w ramach której mamy z jednej strony system opartego na subiektywnie przeżywanej warstwie reakcji jednostki na zagrożenie oraz z drugiej strony system oparty na mobilizacji systemów obronnych na poziomie odpowiedzi fizjologicznej i reakcji behawioralnych. Celowane leczenie przeciwlękowe powinno wiązać się z poznaniem patomechanizmu wystąpienia stanu lękowego oraz zastosowaniem najlepszej możliwej metody terapeutycznej. W zależności od genezy określonej reakcji pacjenta na niebezpieczeństwo można stosować różne podejścia terapeutyczne.
Wnioski. Zarówno koncepcja Pankseppa, jak i LeDoux odwołują się do pierwotnych schematów odpowiedzi na niebezpieczeństwo. Jednak szczegółowe odkrywanie i opisywanie neurobiologii ludzkiego mózgu, w tym wykorzystanie obrazowania funkcjonalnego, może umożliwiać dopasowywanie terapii przeciwlękowych (zarówno farmakoterapii, jak i psychoterapii) do konkretnego pacjenta.