Archiwum

Cel. Celem niniejszego badania była naturalistyczna obserwacja występowania i przebiegu zakażenia COVID-19 u 50 pacjentów leczonych litem w okresie marzec 2020–marzec 2021 i niedostających w tym czasie szczepienia przeciw koronawirusowi.

Metoda. Badana grupa obejmowała 23 mężczyzn i 27 kobiet w wieku 23–71 (średnio 45) lat, otrzymujących lit przez okres 1–45 (średnio 7) lat. U 46 chorych występowała choroba afektywna, w tym choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) typu 1 – u 19 pacjentów, ChAD typu 2 – u 26 pacjentów, depresja okresowa – u 1 pacjenta. U pacjentów tych lit stosowano w celu zapobiegania nawrotom epizodów afektywnych, w tym 6 z nich otrzymywało monoterapię litem. U 4 pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii otrzymujących klozapinę stosowano lit w celu leczenia i zapobiegania neutropenii.

Wyniki. W badanej grupie u 37 pacjentów (74%) nie wystąpiło zakażenie COVID-19, w tym u 5 stosujących monoterapię litem. U 8 pacjentów zakażenie miało przebieg lekki, a u 2 – średnio ciężki. U 2 chorych wystąpiło zatrucie litem. Jedna pacjentka zmarła z powodu zapalenia płuc.

Wnioski. Obserwacje poczynione w badanej grupie pacjentów wskazują, że wśród osób otrzymujących lit zakażenie COVID-19 występowało u 1/4 pacjentów. Spośród zakażonych u większości był to przebieg lekki. Uzyskane wyniki wskazują również, że zakażenie COVID-19 i okoliczności z tym związane mogą stanowić czynnik ryzyka wystąpienia zatrucia litem.

Cel. Celem pracy była ocena praktycznych możliwości zapobiegania nawrotom lub pogorszeniu w schizofrenii.

Przegląd wybranego piśmiennictwa. Dokonano przeglądu najważniejszych publikacji dotyczących możliwości zapobiegania nawrotom lub zapobiegania pogorszeniu stanu zdrowia chorych na schizofrenię. Przeanalizowano najnowsze piśmiennictwo opisujące głównie wyniki i efektywność farmakologicznego leczenia chorych na schizofrenię w celu zapobieżenia nawrotom choroby. Omówiono także inne – niefarmakologiczne – terapie stosowane w tym samym celu.

Wnioski. Zapobieganie nawrotom w schizofrenii jest trudne, a stosowanie efektywnych metod leczenia podtrzymującego nie zawsze przynosi spodziewane efekty. Dotyczy to zarówno leczenia farmakologicznego, jak i innych technik terapeutycznych.

Cel. Szeroko ujęte badania neuroobrazowe odgrywają obecnie istotną rolę w pojmowaniu zasad funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Dotyczy to nie tylko zdrowego układu nerwowego, lecz także wielu procesów patologicznych odpowiedzialnych za neurologiczne oraz psychiatryczne jednostki chorobowe. Rezonans magnetyczny (MR) jako metoda diagnostyki obrazowej został wykorzystany w medycynie już w latach 70. ubiegłego wieku. Aktualnie rozpoznawanie zaburzeń psychicznych, a także dobór metod ich leczenia bazuje przede wszystkim na wywiadzie, ustrukturyzowanej rozmowie oraz pomocniczych badaniach psychologicznych. Wciąż brakuje jednak bardziej obiektywnych metod mogących rozwiązać wiele problemów diagnostycznych. Celem tej pracy jest przybliżenie metod diagnostyki za pomocą rezonansu magnetycznego, pomocnych w wielu aspektach pracy z pacjentem z rozpoznaniem zaburzenia psychicznego.

Przegląd piśmiennictwa. W artykule dokonano przeglądu literatury tematu związanej z poszczególnymi technikami obrazowania MRI, takimi jak wolumetria, protonowa spektroskopia rezonansu magnetycznego, obrazowanie rezonansu magnetycznego zależne od dyfuzji (diffusion-weighted MR, DMR), fMRI (funkcjonalny rezonans magnetyczny), MRI z wykorzystaniem współczynnika transferu magnetyzacji czy traktografia, które mogą otworzyć nowe możliwości również dla psychiatrii. Z powodu dużej liczby prac z tego zakresu skupiono się na trzech zaburzeniach psychicznych: schizofrenii oraz chorobie afektywnej jedno- i dwubiegunowej.

Wnioski. Wydaje się, że najprawdopodobniej w przyszłości obrazowanie ośrodkowego układu nerwowego za pomocą rezonansu magnetycznego może umożliwić nie tylko różnicowanie zaburzeń psychicznych czy prognozowanie ich przebiegu, lecz także określić skuteczność leczenia zaburzeń psychicznych i przewidzieć ewentualne objawy niepożądane zastosowanej farmako- lub elektroterapii.

Cel. Choroba Wilsona (chW) jest to genetyczna choroba neurozwyrodnieniowa, której przyczyną jest zaburzony metabolizm miedzi z jej następczym patologicznym odkładaniem się w narządach i tkankach (głównie w wątrobie i mózgu) z ich wtórnym uszkodzeniem oraz objawami klinicznymi związanymi z zajętymi narządami. Leczenie chW opiera się na stosowaniu leków powodujących powstanie w organizmie ujemnego bilansu gospodarki miedzią przez: (1) zmniejszanie wchłaniania miedzi z przewodu pokarmowego (sole cynku), (2) zwiększanie wydalania miedzi z moczem (leki chelatujące jony miedzi: d-penicylamina, trientyna, dimerkaprol) oraz (3) w szczególnych przypadkach (ostra niewydolność wątroby, dekompensacja marskości wątroby mimo leczenia farmakologicznego chW) przeszczep wątroby. Celem pracy jest przegląd aktualnych kierunków badań dotyczących przyszłości leczenia chW.

Przegląd literatury. W ostatnich latach rozpoczęto intensywne badania nad nowymi metodami leczenia chW, tj. (1) farmakologicznymi (zmodyfikowana termostabilna cząsteczka trientyny, trientyna z systemem wspomagającym penetrację bariery krew–mózg, sole molibdenu, metanobaktyna i inne), (2) terapią genową oraz (3) terapią komórkową (przeszczepy hepatocytów). Przeprowadzono celowany przegląd literatury, artykułów dostępnych w bazie PubMed w języku angielskim, wyszukując hasła: „choroba Wilsona”, „perspektywy leczenia” i „terapia genowa”. Uwzględniono przeglądy, artykuły oryginalne, randomizowane badania kontrolowane, metaanalizy, rozdziały książek i streszczenia opublikowane do kwietnia 2021 roku. Poniżej przedstawiono podsumowanie zgromadzonych danych.

Wnioski. Obecnie leki chelatujące miedź, preparaty zmniejszające wchłanianie miedzi z przewodu pokarmowego oraz przeszczep wątroby to jedyne metody rekomendowane przez międzynarodowe towarzystwa naukowe jako formy terapii chW. Spośród badań nad nowymi metodami leczenia chW najbardziej zaawansowane i obiecujące są badania z tetratiomolibdenianem bis-choliny. Dużą nadzieję na leczenie chW w najbliższych latach można wiązać z terapią genową.

Wstęp. Łuszczyca stanowi względne przeciwwskazanie do stosowania litu, który może zaostrzać jej objawy lub przyczyniać się do jej wystąpienia. Lit ma działanie immunomodulacyjne.

Opis przypadku. W artykule przedstawiono przypadek pacjentki leczonej od 2012 roku z powodu choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) oraz łuszczycy, która po raz pierwszy wystąpiła w trakcie zespołu depresyjnego. Pomimo intensywnego leczenia farmakologicznego w warunkach ambulatoryjnych i szpitalnych nie udało się uzyskać istotnej poprawy w zakresie choroby afektywnej. Po wprowadzeniu litu w 2017 roku uzyskano remisję ChAD oraz zredukowanie objawów łuszczycy, utrzymujące się do chwili obecnej (2021 rok).

Komentarz. Remisja choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD) pod wpływem litu może świadczyć o tym, że pacjentka należy do grupy tzw. excellent lithium responders, czyli osób, u których efekty leczenia litem są bardzo dobre. W prezentowanym przypadku u pacjentki zaobserwowano ustąpienie zmian łuszczycowych pomimo zastosowania terapii litem. Spostrzeżenie to należy traktować z ostrożnością, gdyż nie można wykluczyć chociażby samoistnej poprawy w przebiegu łuszczycy, a pacjentka wymaga dalszej obserwacji.