Archiwum

W artykule przedstawiono aktualizację zaleceń Sekcji Farmakoterapii Polskiego Towarzystwa Badań nad Uzależnieniami (PTBU) i Sekcji Psychofarmakologii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (PTP) z 2013 roku odnośnie do długoterminowej farmakoterapii wspierającej utrzymywanie abstynencji lub zmniejszającej ilość i intensywność picia alkoholu u dorosłych pacjentów uzależnionych od alkoholu. Poza praktycznymi wskazówkami dotyczącymi długoterminowej farmakoterapii uzależnienia od alkoholu, przedstawiono wciąż istniejące obszary niepewności, tj. zagadnienia wymagające dalszych badań i naukowej dyskusji.

Cel pracy. Długotrwałe stosowanie litu w celach profilaktycznych u osób z chorobą afektywną dwubiegunową (CHAD) wywiera istotny wpływ na strukturę i funkcję tarczycy. W porównaniu z osobami z CHAD nieotrzymującymi litu, pacjenci z CHAD leczeni litem mają wyższe stężenie hormonu tyreotropowego (TSH) oraz wolnej tyroksyny (fT4), a niższe wolnej trijodotyroniny (fT3), większą objętość tarczycy i większą częstość występowania wola. Celem niniejszej pracy było porównanie funkcji i struktury tarczycy u osób z CHAD otrzymujących długotrwale lit w zależności od dodawanych do litu innych leków normotymicznych oraz leków przeciwdepresyjnych.

Materiał i metody. Badaniem objęto 80 chorych z CHAD (27 mężczyzn, 53 kobiety) w wieku 24–85 lat, otrzymujących w celach profilaktycznych węglan litu przez okres średnio 19 ± 9 lat. W grupie tej u 15 osób stosowano monoterapię litem, u 17 osób – leczenie skojarzone litem i karbamazepiną, u 17 osób – skojarzenie litu z kwetiapiną, u 11 osób – skojarzenie z walproinianem. U 20 osób lit stosowano łącznie z lekami przeciwdepresyjnymi.

Wyniki. W porównaniu z pacjentami otrzymującymi monoterapię litem stężenie TSH było istotnie wyższe u osób otrzymujących lit z lekami przeciwdepresyjnymi, a stężenie fT4 niższe, gdy lit był skojarzony z karbamazepiną. Stężenie przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (TPOAb) było istotnie wyższe u osób otrzymujących lit w kombinacji z lekami przeciwdepresyjnymi oraz walproinianem. Najwyższa częstość wola (70%) występowała u osób otrzymujących lit z lekami przeciwdepresyjnymi.

Wnioski. Uzyskane wyniki mogą wskazywać na istotny wpływ na czynność i strukturę tarczycy innych leków normotymicznych i leków przeciwdepresyjnych dodawanych do litu w przebiegu jego długotrwałego stosowania. Ograniczeniem badania jest mała liczebność porównywanych grup.

Cel pracy. Celem pracy było porównanie kosztów leczenia w Oddziale Psychiatrycznym w Gryficach w latach 2016–2017 po wprowadzeniu olanzapiny o przedłużonym uwalnianiu (OLAI) do leczenia szpitalnego.

Materiał i metody. Analiza danych liczbowych dotyczących kosztów leczenia w Oddziale Psychiatrycznym SPZZOZ w Gryficach (60-łóżkowy) w latach 2016 i 2017, dane z apteki szpitalnej – zestawienie rozchodu leków (olanzapina w postaci iniekcji o przedłużonym uwalnianiu, klozapina, zuklopentyksol – octan i dekanian). W 2016 roku leczonych olanzapiną o przedłużonym uwalnianiu było 2 pacjentów, w 2017 roku 25 pacjentów, spełniających kryteria rozpoznania schizofrenii wg ICD‑10 oraz wskazania refundacyjne włączenia leku (nawrót objawów psychotycznych w wyniku udokumentowanego, uporczywego braku współpracy).

Wyniki. W porównaniu z rokiem 2016 w roku 2017 było hospitalizowanych o 104 mniej pacjentów (7%), liczba osobodni była niższa o 254 (1,1%), a liczba pacjentów leczonych z rozpoznaniem schizofrenii (F20) była mniejsza o 32 (18,5%). Koszty leczenia farmakologicznego zmniejszyły się zarówno w przeliczeniu na pacjenta (redukcja o 6,7%), jak i osobodzień (redukcja o 12,2%). Spadło również zużycie innych leków.

Wnioski. Wprowadzenie do leczenia OLAI jest korzystne ekonomicznie w ujęciu krótkoterminowym. W 2017 roku, w porównaniu z 2016 rokiem, uzyskano redukcję kosztów leczenia farmakologicznego w Oddziale Psychiatrycznym w Gryficach (zarówno w przeliczeniu na pacjenta, jak i osobodzień). Zmniejszyło się zużycie innych leków neuroleptycznych – klozapiny oraz zuklopentyksolu (octan i dekanian).

Cel. Funkcjonalna spektroskopia bliskiej podczerwieni jest aktualnie jedną z najszybciej rozwijających się metod neuroobrazowania. Cechy, takie jak nieinwazyjność światła podczerwonego, łatwość zastosowania oraz odporność na artefakty powstałe podczas ruchu, umożliwiają dokonywanie pomiarów we wszystkich grupach wiekowych oraz projektowanie eksperymentów badawczych imitujących warunki zbliżone do codziennego życia. W tej pracy przeglądowej chcemy skupić się na możliwościach, jakie stwarza fNIRS w badaniach z zakresu psychiatrii, neurorehabilitacji oraz wysiłku fizycznego. Dodatkowo przedstawiono, jakie przewagi oraz wady posiada fNIRS względem takich technik neuroobrazowania, jak fMRI, PET, EEG/EMG. Rozważono również możliwe kierunki rozwoju oraz wyzwania stojące przed społecznością badaczy fNIRS.

Przegląd piśmiennictwa. Główne zastosowania fNIRS w dziedzinie neurorehabilitacji obejmują monitorowanie i badanie mechanizmu naprawczego neuronów po urazach mózgu. Nieinwazyjność spektroskopii bliskiej podczerwieni umożliwia dokonywanie pomiarów zarówno u dorosłych, jak i nieletnich pacjentów psychiatrycznych. Badacze skupiają się przede wszystkim na pomiarach w obrębie kory przedczołowej. fNIRS stwarza całkiem nowe możliwości w zakresie badań dotyczących wysiłku fizycznego. Dostępne artykuły koncentrują się na ustaleniu typu wysiłku, który wywiera najbardziej korzystny wpływ na funkcjonowanie człowieka oraz odpowiedź hemodynamiczną w obrębie kory mózgowej. Ze względu na korzystny wpływ regularnego wysiłku fizycznego na zdrowie psychiczne, bardzo ciekawym kierunkiem badań wydaje się analiza działania, jakie wywiera aktywność na przepływ mózgowy krwi u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.

Wnioski. Znajdujemy się aktualnie w przełomowym momencie badań z użyciem technologii fNIRS. Liczba przeprowadzonych badań, coraz dokładniejszych metod analizy danych czy dostępność dobrej jakości systemów powodują, iż stajemy się coraz bardziej świadomi tego, jak poprawnie projektować eksperymenty badawcze w celu dokładnego i wiarygodnego pomiaru aktywności kory mózgowej.

Zaburzenia seksualne są częstym i pomijanym problemem u pacjentów z epilepsją. Pomimo istoty tej patologii wciąż niewiele doniesień naukowych traktuje o tym problemie. Ma to szczególne znaczenie w przypadku wystąpienia dysfunkcji seksualnych po wdrożeniu farmakoterapii przeciwpadaczkowej. Przedstawiamy przypadek chorego, u którego podczas monoterapii przeciwpadaczkowej lewetyracetamem zaobserwowano tego typu zaburzenia.