Streszczenie
Badania obrazowe wykazują, że wśród pacjentów ze schizofrenią mogą występować zmiany strukturalne w mózgu. Zmiany te są obecne na początku choroby, mogą też ulegać progresji. Są to najczęściej: powiększenie komór bocznych mózgu i redukcja objętości istoty szarej specyfi cznych obszarów, zaznaczona szczególnie w górnym zakręcie skroniowym i w środkowych obszarach skroniowych (jądro migdałowate, hipokamp, zakręt przyhipokampowy). Mniej powtarzalne są wyniki badań dotyczących redukcji objętości płata czołowego i ciemieniowego. Stosowanie leków przeciwpsychotycznych prawdopodobnie moduluje te zaburzenia. Najczęściej stwierdzoną zmianą po klasycznych lekach przeciwpsychotycznych jest powiększenie jąder podstawy. Natomiast atypowe leki przeciwpsychotyczne mogą powodować ograniczenie utraty istoty szarej, postępującej wraz z rozwojem choroby. W badaniach obserwuje się nawet powiększenie objętości istoty szarej w niektórych strukturach (np. kora czołowa) po, raczej krótkoterminowej, terapii atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi. Z drugiej strony istnieje wiele danych potwierdzających związek leczenia przeciwpsychotycznego (zwłaszcza długoterminowego) ze zmniejszeniem objętości istoty szarej mózgu i powiększeniem komór bocznych. Trudno jest także odróżnić wpływ leków od efektów samego procesu chorobowego. Leki przeciwpsychotyczne drugiej generacji mają wiele cech wskazujących na ich działanie neuroprotekcyjne, natomiast leki pierwszej generacji mogą wykazywać efekty neurotoksyczne. Ważny jest także czas leczenia – w dłuższej obserwacji działanie leków przeciwpsychotycznych może okazać się zupełnie inne niż w krótkiej. Badania prospektywne, m.in. wśród pacjentów z pierwszym epizodem choroby, jak dotąd nie dostarczają konkretnych dowodów na specyfi czne działanie leków przeciwpsychotycznych.