2008 zeszyt 1

Powrót do zeszytu

Tom 24, zeszyt 1

Specjalnie dla Farmakoterapii w Psychiatrii i Neurologii

Mechanizm interferencji RNA i wykorzystanie RNAi dla celów terapeutycznych

Katarzyna Sipa1, Barbara Nawrot1
1. Zakład Chemii Bioorganicznej, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2008, 1, 7–18
Słowa kluczowe: Interferencja RNA, RNAi, krótkie interferujące RNA, siRNA, mikro RNA, miRNA, wyciszanie genu, terapeutyczne siRNA

Streszczenie

Zjawisko interferencji RNA (RNAi) jest nowoodkrytym mechanizmem regulacji ekspresji genów na poziomie potranskrypcyjnym. Może być wywoływane przez kodowane w genomie tzw. mikro RNA (miRNA) lub za pomocą syntetycznych, krótkich interferujących RNA (siRNA). Oba typy krótkich RNA, po związaniu przez kompleks białkowy RISC, o aktywności nukleazowej, funkcjonują jako cząsteczki efektorowe i rozpoznają docelową, komplementarną sekwencję w mRNA. Utworzenie kompleksu siRNA/RISC z nicią mRNA prowadzi do hydrolizy mRNA, a w konsekwencji do zniszczenia matrycy. Natomiast związanie miRNA/RISC z mRNA blokuje utworzenie kompleksu translacyjnego. Odkrycie zjawiska interferencji RNA stało się przełomowe dla rozwoju genomiki funkcjonalnej. Wzbudziło także nadzieje uczonych na zrewitalizowanie terapeutycznego wykorzystania kwasów nukleinowych. Obecnie dupleksy siRNA są powszechnie stosowane jako uniwersalne, sekwencyjnie specyficzne inhibitory ekspresji genów. W wielu firmach biotechnologicznych są prowadzone intensywne badania nad wprowadzaniem tych cząsteczek do lecznictwa. Najbardziej zaawansowane są badania (II faza badań klinicznych) nad siRNA skierowanymi na gen czynnika wzrostu VEGF lub jego receptora, w terapii zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD).

Adres do korespondencji:
Katarzyna Sipa
Zakład Chemii Bioorganicznej
Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN
Sienkiewicza 112, 90-363 Łódź
ksipa@bio.cbmm.lodz.pl; bnawrot@bio.cbmm.lodz.pl