2005 zeszyt 4

Powrót do zeszytu

Tom 21, zeszyt 4

Artykuł

Leczenie „depresji poudarowej”

Tomasz Sobów1
1. Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2005, 4, 321-328
Słowa kluczowe: depresja, udar, farmakoterapia, psychoterapia, prewencja

Streszczenie

Koncepcja „depresji poudarowej” budzi poważne kontrowersje, jako że jej odrębność biologiczna ani psychologiczna nie została nigdy w sposób jednoznaczny potwierdzona. Badania wskazują jedynie na pewne związki (między innymi wieku i płci chorych oraz lokalizacji udaru) z charakterystyką obrazu klinicznego depresji; wydaje się, że rozważne jest rozumienie udaru jako czynnika patoplastycznego raczej niż sprawczego, jak sugerowałby termin „depresja poudarowa”. Uważa się, że leczenie depresji jest istotne dla skuteczności rehabilitacji, choć najnowsze badania wskazują raczej na wpływ na funkcjonowanie chorych niż na wyniki rehabilitacji (zwłaszcza ruchowej) per se.

Nie opracowano dotąd żadnego leczenia „depresji poudarowej”, które miałoby charakter standardu a liczba przeprowadzonych badań klinicznych jest niewielka. Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (zwłaszcza nortryptylina) okazały się być skuteczne, choć, podobnie jak w leczeniu innych postaci depresji obarczone większą liczbą działań niepożądanych niż nowsze leki. W randomizowanych, kontrolowanych placebo badaniach oceniano jako skuteczne stosowanie citalopramu, trazodonu i reboksetyny. Z wyników jednego badania wynika, że depresja z dominującym lękiem może być wskazaniem do zastosowania leku z grupy SSRI (np. citalopramu), podczas gdy depresja z wycofaniem reaguje lepiej na leczenie reboksetyną. Interwencje psychologiczne nie były dotąd w sposób systematyczny oceniane. Badacze sugerują możliwość stosowania terapii behawioralnopoznawczej; inne interwencje (program edukacyjny, terapia w oddziale dziennym, specyficzne leczenie afazji) nie wpływały na ryzyko wystąpienia ani przebieg depresji po udarze. Ostatnio pojawiły się sugestie stosowania farmakologicznej prewencji depresji u chorych z przebytym udarem; dane z kilku badań klinicznych są jednak mało zachęcające.