Streszczenie
Podstawy pracy: Od samego początku, tj. już u nowo przyjmowanych do szpitala pacjentów, dobór a następnie kontynuacja terapii za pomocą leków neuroleptycznych, przy dążeniu do spełnienia kryteriów wysokiej skuteczności i równocześnie niewielkich objawach ubocznych, nadal dokonuje się metodą prób i błędów. Z kolei, kliniczne konsekwencje wymiany neuroleptyków są jeszcze mniej określone i zróżnicowane pomiędzy poszczególnymi środkami. W tej sytuacji dobrze poznane korzyści z leczenia neuroleptykami atypowymi powinny być brane pod uwagę i wpływać na wzorce wzajemnego zastępowania neuroleptyków.
Cel: Celem niniejszej pracy była analiza przebiegu terapii podczas zamiany neuroleptyków – przy zastosowaniu ich postaci atypowych – w grupie hospitalizowanych pacjentów.
Materiał i metoda: Dokonano retrospektywnej analizy 112 pacjentów, hospitalizowanych w okresie 01.01.2003 – 29.02.2004 r. w Janowie Lubelskim, cierpiących w większości na schizofrenię (65,2%), u których stwierdzono 141 przypadków zamiany leków, w niektórych przypadkach kilkakrotnie, z wykorzystaniu neuroleptyków atypowych (klozapiny, olanzapiny – Zolafrenu i Zyprexy, risperidonu) oraz klasycznych (wyłącznie form depot). W ocenie uwzględniano objawy uboczne i konieczność stosowania korygującego je leczenia pomocniczego. Wszyscy pacjenci, co było kryterium włączającym do analizy – zostali wypisani z klinicznie stwierdzoną poprawą.
Wyniki: Neuroleptykami najczęściej odstawianymi były środki klasyczne i risperidon, zaś lekiem najczęściej wprowadzanym – olanzapina. Wymiana pozwalała na zastosowanie lepiej tolerowanych wyższych dawek (w ekwiwalentach) olanzapiny w porównaniu z neuroleptykami klasycznymi (przed wymianą) i risperidonem (po wymianie). Wprowadzenie olanzapiny redukowało liczbę objawów ubocznych i zakres stosowania leków je korygujących w porównaniu z neuroleptykami klasycznymi i risperidonem (łącznie). Klozapina była efektywnie stosowana (po wymianie) w niewielkiej podgrupie pacjentów z lekooporną schizofrenią.
Wnioski: Wymiana neuroleptyków na formy atypowe dokonywała się częściej niż na formy klasyczne i sprzyjała poprawie skuteczności oraz bezpieczeństwa terapii. Środkiem ujawniającym najkorzystniejszy profil działań klinicznych w najszerszej grupie pacjentów okazała się olanzapina, co wynikało z przewagi jej skuteczności i tolerancji w porównaniu z innymi neuroleptykami. Obie postacie olanzapiny (Zyprexa i Zolafren) nie różniły się w zakresie ocenianych parametrów.