Streszczenie
Cel. Przedstawienie potencjału terapeutycznego dimetylotryptaminy (DMT) z perspektywy unikalnych właściwości, takich jak neuroplastyczność, neuroprotekcja.
Przegląd piśmiennictwa. Pierwsze informacje dotyczące potencjału terapeutycznego dimetylotryptaminy (DMT), występującej powszechnie w roślinach, u ludzi i zwierząt, pojawiły się w latach 60. XX w., kiedy pokazano jej wpływ na fizjologię komórki. Już wtedy skłoniło to badaczy do rozważenia potencjalnej roli DMT jako neurotransmitera kluczowego dla przetrwania organizmu w warunkach niedotlenienia. Odkrycie jego właściwości immunomodulacyjnych, neuroplastycznych i chroniących organizm przed skutkami stresu oksydacyjnego czy uszkodzeń wywołało zainteresowanie środowiska naukowego pozapsychodelicznym potencjałem leczniczym DMT. W pierwszej części pracy pokazujemy, jak DMT, dzięki byciu psychoplastogenem, czyli substancją znacząco i w krótkim czasie pobudzającą mechanizmy strukturalnej i funkcjonalnej neuroplastyczności w obszarach korowych, może być wykorzystywane w leczeniu choroby Alzheimera, w uszkodzeniach mózgu czy w demencji czołowo-skroniowej, a także w leczeniu depresji.
W kolejnej części wskazujemy, jak dochodzi do zmian neuroplastycznych dzięki aktywacji receptorów sigma-1 i 5-HT2A. Skupiamy się też na działaniu przeciwzapalnym DMT w układzie nerwowym oraz ochronie komórek nerwowych i glejowych przed stresem oksydacyjnym, co może stanowić potencjał terapeutyczny szczególnie w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych czy uzależnień. Na koniec zarysowujemy ważny wpływ DMT na biogenezę i prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów, których dysfunkcja leży u podstawy wielu zaburzeń psychicznych, metabolicznych, neurodegeneracyjnych i immunologicznych.
Wnioski. Działanie DMT wykazuje potencjał terapeutyczny: w leczeniu poudarowym, pourazowych uszkodzeniach mózgu, transplantologii czy chorobach neurologicznych i mitochondrialnych, m.in. w chorobach Alzheimera i Parkinsona, demencji czołowo-skroniowej czy stwardnieniu zanikowym bocznym i stwardnieniu rozsianym. Potencjał terapeutyczny DMT może również przejawiać się w terapii PTSD i w leczeniu zaburzeń neurologicznych i psychicznych takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy uzależnienia.