Archiwum

Współcześnie, w czasach polifarmakoterapii, zatrucia mieszaninami dominują wśród przyczyn śmiertelnych zatruć ksenobiotykami. Niska świadomość interakcji pomiędzy lekami oraz lekami a alkoholem ma znaczący udział w tym niekorzystnym zjawisku. Do leków szczególnie niebezpiecznych należą neuroleptyki, w tym popularne pochodne fenotiazyny.
Celem pracy była analiza śmiertelnych zatruć złożonych (mieszanych) fenotiazynami w materiale Zakładu Toksykologii Sądowo-Lekarskiej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach w latach 1999-2008. Danymi do analizy były wyniki badań materiału biologicznego zabezpieczonego przysekcyjnie ze zwłok osób zmarłych w wyniku zatrucia lekami, lekami i narkotykami oraz lekami i alkoholem. Przypadki zatruć analizowano pod kątem: rodzaju fenotiazyn w badanym materiale, obecności innych leków, a także alkoholi i narkotyków oraz płci zmarłych. W naszym materiale zatrucia złożone fenotiazynami były najczęstszą przyczyną zatruć śmiertelnych tymi lekami. Osoby narażone: pacjenci, narkomani, alkoholicy muszą być stale edukowani co do prawidłowego dawkowania oraz możliwych interakcji z innymi lekami i etanolem. Nowym, szczególnie niepokojącym zjawiskiem jest wzbogacanie domowych przetworów słomy makowej (tzw. kompotów) prometazyną.

Dysfunkcje poznawcze w schizofrenii są zaburzeniem podstawowym i utrwalonym, związanym z neurorozwojowymi anomaliami mózgu. Aktualnie stanowią jeden z ważniejszych wymiarów psychopatologicznych choroby. Wyniki aktualnych badań wskazują, że atypowe leki przeciwpsychotyczne korzystnie wpływają na różne domeny funkcji poznawczych w schizofrenii. Ziprasidon jest jednym z atypowych leków neuroleptycznych o korzystnym działaniu klinicznym, i może być rekomendowanym lekiem poprawiającym funkcje poznawcze w schizofrenii, co związane jest z unikalnym profilem receptorowym leku. Mechanizm działania ziprasidonu jest prawdopodobnie odmienny w stosunku do funkcji poznawczych i objawów klinicznych choroby, co wskazuje na specyficzne prokognitywne właściwości leku. Może być zatem stosowny u chorych na schizofrenię, również ze schizofrenią przewlekłą z nasilonymi dysfunkcjami poznawczymi oraz u chorych, u których występuje nietolerancja innych leków lub w wyniku poprzedniego leczenia nie uzyskali optymalnej poprawy klinicznej.

Duże ryzyko samobójcze w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego (bipolar disoders – BD) jest poważnym problemem w psychiatrii. Zachowania suicydalne występują głównie u chorych na BD w trakcie epizodów depresyjnych lub mieszanych z dysforią. Wydaje się, że ryzyko samobójcze jest podobne w BD typu I i II.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachowaniom samobójczym w BD jest stosowanie właściwej farmakoterapii. Lekiem o uznanej skuteczności w zapobieganiu samobójstwom u chorych na BD jest węglan litu, wykazujący działanie przeciwsamobójcze niezależne od efektu normotymicznego. Wyniki porównań skuteczności przeciwsamobójczej litu i innych leków normotymicznych (walproinianów lub karbamazepiny) są niejednorodne. Pośrednie dane wskazują na skuteczność klozapiny, olanzapiny i kwetiapiny w zapobieganiu samobójstwom u chorych na BD. Wyniki badań kohortowych sugerują, że leki przeciwpsychotyczne mogą zwiększać ryzyko samobójcze w tej grupie pacjentów. Dane na temat zależności między stosowaniem leków przeciwdepresyjnych a tendencjami samobójczymi w BD są bardzo skąpe.

Artykuł stanowi pracę poglądową poświęconą opracowaniu najnowszych wyników badań kognitywnych oraz neuroobrazowych dotyczących efektów leczenia depresji lekami z grupy SSRI (selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, jak citalopram i escitalopram). Wpływ leków przeciwdepresyjnych na funkcjonowanie OUN (ośrodkowego układu nerwowego) oraz występowanie objawów depresji w przedstawionych pracach wpisuje się w poznawczy paradygmat tego zaburzenia. Wyniki zaprezentowanych badań wskazują na wpływ leków z grupy SSRI na procesy przetwarzania emocjonalnego (m.in. tendencyjności koncentrowania się na emocjach negatywnych), które są ściśle związane występowaniem depresji. Już jednorazowa dawka tych leków powoduje wzrost tendencji do przetwarzania bodźców o pozytywnym zabarwieniu emocjonalnym poprzez aktywację specyficznych dla procesów przetwarzania emocjonalnego struktur mózgowych, takich jak jądra migdałowate.

Coraz więcej jest danych dotyczących możliwości uzyskania poprawy w trakcie terapii chorych z zaburzeniami osobowości. Inne dane wskazują, że nasilenie objawów związanych z zaburzeniami osobowości zmienia się wraz z wiekiem. Psychoterapia jako pierwszoplanowe postępowanie terapeutyczne w leczeniu chorych z zaburzeniami osobowości posiada ugruntowaną pozycję w psychiatrii klinicznej. W praktyce klinicznej jednak, farmakoterapia stosowana u chorych z zaburzeniami osobowości jest zjawiskiem częstym i dalekim od medycyny opartej na faktach. Większość modeli klinicznych, dotyczących farmakoterapii zaburzeń osobowości opiera się na założeniu, że u osób z nieprawidłową strukturą osobowości farmakoterapia spełnia rolę ochronną wobec dekompensacji w kierunku objawów zaburzeń psychicznych. Celem artykułu jest omówienie ogólnych zaleceń dotyczących leczenia farmakologicznego osobowości, ze szczególnym uwzględnieniem zaleceń World Federation of Societes of Biological Psychiatry. W artykule omówiono także w skrócie najważniejsze, przeprowadzone dotychczas badania kontrolowane placebo dotyczące skuteczności różnych preparatów farmakologicznych w leczeniu zaburzeń osobowości.

Artykuł ma na celu podsumowanie wiedzy na temat obecnie stosowanych metod leczenia pedofilii oraz regulacji prawnych i wątpliwości etycznych z nimi związanych. Wiedzę tę czerpiemy głównie z badań, do których kwalifikowani są przestępcy seksualni, grupy zróżnicowane pod względem struktury parafilii i tym samym trudne do porównania. Dodatkowo ocena skuteczności danej metody leczenia opiera się na subiektywnych relacjach badanych grup na temat zmian nasilenia zaburzonych fantazji i zachowań seksualnych, co podważać może wiarygodność wyników. Metodami leczenia przedstawionymi w niniejszym artykule są: chirurgiczna kastracja, leczenie farmakologiczne i psychoterapia. Omówione hormonalne leczenie farmakologiczne dotyczy: medroksyprogesteronu, cyproteronu, analogów gonadoliberyny, a inne niż hormonalne: leków z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny, przeciwpsychotycznych, topiramatu i naltreksonu.

„Efekt weekendu" charakteryzuje się gorszym rokowaniem i większą śmiertelnością pacjentów przyjmowanych do szpitala w weekend. Zjawisko to szczególnie dotyczy chorób ostrych. Udar mózgu jest stanem wymagającym natychmiastowej interwencji. W niniejszej pracy przedstawiono prace badające wpływ dnia przyjęcia do szpitala, a także dnia wystąpienia udaru, na rokowanie w tej chorobie. Większość doniesień sugeruje występowanie efektu weekendu w przypadku zachorowania na udar i tłumaczy ten związek gorszą dostępnością do wykwalifikowanego personelu i badań diagnostycznych aniżeli w powszednie dni tygodnia. Efekt weekendu z tej przyczyny nie jest obserwowany w wysokospecjalistycznych ośrodkach udarowych i może być przybliżeniem miary poziomu jakości opieki medycznej w ostrej fazie udaru mózgu. Identyfikacja czynników związanych z efektem weekendu może przyczynić się do poprawy rokowania i zmniejszenia śmiertelności oraz zmian w organizacji postępowania w udarze mózgu. Niezwłoczna hospitalizacja, diagnostyka, intensywne leczenie i rehabilitacja, zwłaszcza w początkowym okresie choroby, powinny być dostępne niezależnie od dnia zachorowania i przyjęcia do szpitala, gdyż ma to podstawowe znaczenie dla zmniejszenia śmiertelności i niepełnosprawności spowodowanej udarem mózgu.