Streszczenie
Celem pracy jest przedstawienie informacji dotyczącej roli fizjologicznej melatoniny, jej biosyntezy, mechanizmów działania w organizmie oraz danych dotyczących receptorów dla melatoniny. Melatonina, zwana hormonem snu produkowana jest wyłącznie w ciemności, głównie w pinealocytach szyszynki, gruczole dokrewnym, mieszczącym się w centralnej części mózgowia. Proces jej syntezy jest hamowany przez światło. Melatonina odgrywa ważną rolę w regulacji rytmu okołodobowego, który wiąże się ściśle ze zmianami oświetlenia w nocy i w dzień, stężenie substancji wzrasta w nocy, maleje pod wpływem oświetlenia. Zachwianie biologicznego rytmu powoduje niedobór melatoniny, co wywołuje zaburzenia snu. Ponadto melatonina posiada właściwości antyoksydacyjne, immunomodulacyjnie i onkostatyczne. W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania melatoniny o przedłużonym uwalnianiu jako środka terapeutycznego. Suplementacja melatoniny jest stosowana w leczeniu chronobiotycznych zaburzeń snu, pomaga zmniejszyć dawki benzodiazepin i może ułatwić ich odstawienie w przypadku uzależnienia, oraz może również redukować objawy bezsenności, które występują jako działanie niepożądane przy stosowaniu antagonistów receptorów β-adrenergicznych. Istotne jest również, że melatonina nie wywołuje tolerancji, uzależnienia, jak również nie wykazuje niebezpiecznych działań niepożądanych. Badania przedkliniczne i kliniczne wskazują na korzystne działanie melatoniny w wielu innych schorzeniach. Przy suplementacji melatoniną należy mieć na uwadze fakt, że skuteczność i bezpieczeństwo wieloletniej terapii melatoniną powinny być potwierdzone dobrze kontrolowanymi badaniami klinicznymi.