Streszczenie
Stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą o podłożu immunologicznym, w powstawaniu której biorą udział czynniki egzogenne, środowiskowe oraz predyspozycja genetyczna.
Stwardnienie rozsiane cechuje wieloogniskowy przebieg choroby. Objawy czuciowe występują najczęściej i prawie u wszystkich chorych (niedoczulica, parestezje, przeczulica, zespół niesprawnej ręki). Objawy piramidowe manifestują się głównie niedowładami kończyn, wzmożonym napięciem mięśniowym, spadkiem sprawności ruchowej oraz wygórowaniem odruchów głębokich, objawem Babińskiego. Wysiłek fizyczny oraz wzrost temperatury nasilają objawy choroby. Zapalenie pozagałkowe nerwu wzrokowego jako wstępny objaw choroby występuje w 14-23% przypadków a zespół móżdżkowy często obecny w przebiegu stwardnienia rozsianego jest rzadki jako początkowy objaw choroby.
Niezależnie od wydolności ruchowej i depresji bardzo częstym objawem w przebiegu choroby jest uczucie zmęczenia. Podobnie dotyczy to zaburzeń funkcji poznawczych z wyjątkiem afazji, apraksji i agnozji.
Wśród postaci klinicznych stwardnienia rozsianego wyróżnia się: rzutowo-remitującą (RR), wtórnie postępującą (SP), pierwotnie postępującą (PP), łagodną (BN). Na szczególną uwagę zasługuje: pierwotny izolowany zespół objawów (PIZO), charakteryzujący się obecnością pojedynczych ognisk demielinizacji w istocie białej mózgu w obrazie MRI. Ryzyko rozwoju klinicznie pewnego stwardnienia rozsianego wynosi 70% w ciągu następujących 5-10 lat obserwacji.
Stwardnienie rozsiane pozostaje zasadniczo rozpoznaniem klinicznym wymagającym potwierdzenia rozprzestrzenienia zmian w czasie i przestrzeni z pomocą obrazowania rezonansem magnetycznym (MRI). Kryteria diagnostyczne stwardnienia rozsianego obejmują połączenia zarówno badania klinicznego jak i testów pozaklinicznych (MRI mózgu, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, wzrokowe potencjały wywołane). Aktualnie obowiązują kryteria Mc Donalda i wsp. (2000) uwzględniające kryteria Barkhofa i wsp. oraz Tintore i wsp. - dostarczające dowodów rozproszenia uszkodzeń w istocie białej zarówno w czasie jak i przestrzeni (powtórne badanie MRI mózgu z podaniem gadolinum po minimum 3 miesiącach od pierwszych objawów).
Prace dotyczące stwardnienia rozsianego zostały wygłoszone na Sympozjum Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji Neurologicznej, które odbyło się w dniach 18-20 marca 2005 roku w Zakopanem