Archiwum

2003, tom 19, zeszyt 4

Artykuł

Ocena wpływu deksametazonu na proces zapalny oraz uszkodzenie komórek dopaminergicznych w modelu zwierzęcym choroby Parkinsona wywołanym przez l-metylo-4-fenylo-l,2,3,6-tetrahydropirydynę (MPTP) u myszy

Tomasz Litwin, Iwona Kurkowska-Jastrzębska, Agnieszka Ciesielska, Ilona Joniec, Adam Przybyłkowski
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 5-20

Autorzy ocenili efekt stosowania sterydów w mysim modelu choroby Parkinsona. Na podstawie badań: chromatografii, Western-blottingu, oraz barwień immunohistochemicznych stwierdzono neuroprotekcyjne działanie deksametazonu w dawce1 mg/kg m.c. Biorąc pod uwagę mechanizm działania sterydów opisany efekt autorzy wiążą z przeciwzapalnym działaniem leku.

Artykuł

Podwyższony poziom kompleksów immunologicznych oraz obecność w nich antygenu Chlamydii pneumoniae i przeciwciał przeciwko cytomegalowirusowi u pacjentów ze świeżym udarem niedokrwiennym mózgu

Beata Tarnacka, Grażyna Gromadzka, Anna Członkowska
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 21-39

Mechanizm reakcji immunologicznych związanych z patogenezą oraz przebiegiem klinicznym "ostrych incydentów naczyniowych" nie został w pełni poznany. Celem pracy było zbadanie obecności krążących kompleksów immunologicznych, u pacjentów z potwierdzonym świeżym udarem niedokrwiennym mózgu w pierwszym miesiącu po zachorowaniu, oraz określenie obecności w KIK w wybranych przypadkach antygenu lipopolisacharydowego Chlamydii pneumoniae i przeciwciał przeciwko cytomegalowirusowi (CMV). Stężenie KIK badano w grupie: 179 pacjentów, 122 dobranych wiekowo oraz 112 "młodych" osób z grupy kontrolnej metodą precypitacji. Obecność antygenu polisacharydowego Chlamydii pneumoniae i przeciwciał przeciwko badano metodą ELISA, po wcześniejszej dysocjacji KJK metodą wysokiego pH. Średnie stężenie KJK było znacząco podwyższone u pacjentów z udarem, podwyższone stężenie KIK okazało się być niezależnym czynnikami ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu, związane było również ze statystycznie bardziej nasilonym deficytem neurologicznym oraz zwiększoną śmiertelnością 30-dniową. Zaobserwowano również znamiennie statystycznie częstsze występowanie antygenu chlamydiowego oraz przeciwciał klasy IgG przeciwko CMV w KIK u pacjentów z udarem w stosunku do grup kontrolnych. Praca stanowi pierwsze doniesienie o związku podwyższonego poziomu KIK w surowicy a przebiegiem klinicznym, u pacjentów z udarem niedokrwiennym mózgu, oraz wskazuje na ważne powiązanie obecności specyficznego antygenu chlamydiowego oraz przeciwciał anty-CMV w KJK z występowaniem udaru.

Artykuł

8-Hydroksy-2’-deoksyguanozyna w chorobach neurodegeneracyjnych wieku starczego

Jolanta Dorszewska, Zofia Adamczewska-Goncerzewicz, Wojciech Kozubski, Jolanta Florczak
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 41-48

Celem przeprowadzonych badań było wykazanie zmian strukturalnych towarzyszących chorobie Alzheimera (AD) i chorobie Parkinsona (PD).
Badaniu poddano poziom 8-oksy-2’-deoksyguanozyny (8-oxo2dG) – markera oksydacyjnego uszkodzenia DNA w limfocytach krwi obwodowej u pacjentów z chorobą AD i PD oraz w grupie kontrolnej. 8-oxo2dG oznaczano metodą HPLC/EC/UV (wysokosprawna chromatografia cieczowa z detekcją elektrochemiczną oraz z detekcją UV).
Wykazano, że 8-oxo2dG zawarta w limfocytach istotnie wzrasta u pacjentów z AD i PD w stosunku do kontroli równowiekowej, oraz że nie wykazuje ona istotnego wzrostu u osób pomiędzy 24 a 64 rokiem życia.

Artykuł

Asymptomatyczne duże zwężenia tętnic szyjnych w ocenie neuroobrazowej i psychologicznej

Agnieszka Strepikowska, Andrzej Tutaj
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 49-57

Celem pracy jest prezentacja analizy badań KT i SPECT mózgu oraz testów neuropsychologicznych wykonanych u pacjentów z klinicznie bezobjawowym dużym zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej. Badana grupa liczyła 10 pacjentów, w tym 3 kobiety i 7 mężczyzn, w wieku od 44 do 69 lat (średni wiek 61,6).
U wszystkich chorych rozpoznano na podstawie badania USG-D stenozę tętnicy szyjnej wewnętrznej powyżej 60%. Do analizy włączono pacjentów z niemym klinicznie przebiegiem stenozy, kryterium eliminującym był przebyty udar lub incydent przemijającego niedokrwienia mózgu. Badanie neurologiczne było prawidłowe we wszystkich przypadkach. Wykonane badania KT wykazały zmiany niedokrwienne u 4 chorych z tej grupy, natomiast w obrazie SPECT uwidoczniono ogniskowe zaburzenia przepływu w tkance mózgowej (osłabiony wychwyt lub ubytki gromadzenia znacznika) aż w 90% przypadków. Ocena neuropsychologiczna wykazała obniżenie funkcji poznawczych u 70% pacjentów. Analiza wyników badań neuroobrazowych i psychologicznych sugeruje, że asymptomatyczne duże zwężenie tętnicy szyjnej może prowadzić do zaburzeń perfuzji mózgowej i tym samym może być istotnym czynnikiem mającym wpływ na procesy uszkodzenia i starzenia się mózgu ludzkiego.

Artykuł

Melatonina, nietypowy antyoksydant. Rola w patofizjologii choroby Alzheimera. Propozycje terapii

Katarzyna Gustaw
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 59-69

Choroba Alzheimera jest chorobą o skomplikowanej etiologii. Wiele czynników w tym dieta, środowisko, jak również czynniki genetyczne ma znaczenie w etiopatogenezie choroby. Co więcej zaburzenia gospodarki neurohormonalnej mogą być istotne w chorobie Alzheimera. Dane literaturowe wykazują udział takiego układu neurohormonalnego jak układu melatoniny w patofizjologii chorób neurodegeneracyjnych, w tym Alzheimera. Melatonina jest transportowana bezpośrednio do płynu mózgowo rdzeniowego i poprzez splot pajęczynówki do komór mózgu. Faktem jest zmniejszony poziom melatoniny w płynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z chorobą Alzheimera.
Melatonina jest antyoksydantem o oryginalnym mechanizmie działania. Sugeruje się, że ubytek melatoniny może powodować zniszczenie mitochondriów przez endogenne wolne rodniki w pewnych, szczególnie ważnych dla pamięci i procesów poznawczych rejonach mózgowia. Ubytek melatoniny może wiązać się z ubytkiem protekcji antyoksydacyjnej w tych częściach mózgowia. Co więcej wykazano, że fakt obniżenia poziomu melatoniny w płynie mózgowo-rdzeniowym koreluje z czynnikami ryzyka związanego z polimorfizmem apolipoprotein. Ponadto dane literaturowe pozwalają na stwierdzenie, że suplementacja melatoniną może mieć znaczenie w leczeniu objawów zespołu otępiennego. Stąd melatonina może mieć znaczenie terapeutyczne w chorobie Alzheimera.

Artykuł

Enancjomery i ich rola w psychofarmakologii na przykładzie escitalopramu

Małgorzata Zienowicz, Aleksandra Wisłowska, Danuta Turzyńska, Adam Płaźnik
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 71-83

W artykule omówiono znaczenie zjawiska chiralności we współczesnej farmakologii. Opisano odmienności dotyczące farmakodynamiki, farmakokinetyki, skuteczności i profilu działań niepożądanych poszczególnych enancjomerów przykładowych leków, z uwzględnieniem preparatów stosowanych w psychofarmakologii, na przykładzie escitalopramu (enancjomer S citalopramu). Escitalopram, najbardziej selektywny spośród dostępnych obecnie SSRI, został zarejestrowany w 2001 r. do leczenia depresji i lęku napadowego. W pracy opisano mechanizm działania związku oraz jego profil farmakokinetyczny. Przedstawiono również wyniki badań przedklinicznych oraz klinicznych, wskazujących na działanie przeciwdepresyjne escitalopramu.

Artykuł

Farmakogenomika litu w chorobie afektywnej dwubiegunowej

Aleksandra Suwalska, Janusz Rybakowski
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 85-93

Mechanizm działania litu – leku normtymicznego o najlepiej udowodnionej skuteczności w chorobie afektywnej dwubiegunowej obejmuje wpływ na transport jonów przez błony komórkowe, na neuroprzekaźnictwo, głównie serotoninergiczne i dopaminergiczne, układy drugich przekaźników wewnątrzkomórkowych oraz plastyczność neuronalną. W niniejszym doniesieniu dokonane zostanie omówienie badań nad związkiem między profilaktycznym działaniem litu w chorobie afektywnej dwubiegunowej a polimorfizmem genów kandydujących dotyczących tych procesów.

Artykuł

Wpływ donepezilu na zaburzenia pamięci operacyjnej u osób z chorobą Alzheimera

Alina Borkowska, Monika Wiłkość, Janusz Rybakowski
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 95-101

U 78 osób z chorobą Alzheimera (55 – otępienie lekkiego stopnia, 23 – otępienie średniego stopnia) wykonano badania neuropsychologiczne pamięci operacyjnej przed i po 3 miesiącach leczenia donepezilem. Stwierdzono podobne nasilenie deficytów pamięci operacyjnej, zarówno u chorych z lekkim, jak i średnim nasileniem otępienia, co wskazuje, że mogą one pojawiać się (obok innych deficytów poznawczych) już we wczesnych stadiach choroby. Podawanie donepezilu powodowało poprawę zaburzeń pamięci operacyjnej mierzonych za pomocą niektórych testów, przy czym efekt ten był nieco lepszy u chorych z lekkim nasileniem otępienia.

Artykuł

Aktywność fosfolipazy A2 (PLA2) w płytkach krwi pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi

Ewa Krzystanek, Grzegorz Opala, Stanisław Ochudło, Henryk I. Trzeciak, Barbara Jasińska-Myga
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 103-113

Fosfolipaza A2 (E.C.3.1.1.4., PLA2) jest kluczowym enzymem wpływającym na właściwości błon komórkowych. Wiadomo, że odgrywa ważną rolę w patologii chorób ośrodkowego układu nerwowego (np.: w stwardnieniu rozsianym, padaczce i chorobie Alzheimera). Celem przeprowadzonych badań było określenie aktywności fosfolipazy A2 u pacjentów z chorobą Alzheimera, chorobą Parkinsona i otępieniem naczyniopochodnym, wykorzystując płytkę krwi, jako obwodowy model neuronu. Materiał i metodyka: Badana grupa liczyła 15 pacjentów z chorobą Alzheimera, 13 z otępieniem naczyniopochodnym i 10 z chorobą Parkinsona. Grupa kontrolna składała się z 15 zdrowych ochotników. Płytki krwi sonifikowano, a aktywność fosfolipazy A2 oznaczano według zmodyfikowanej metody Jelsema oraz Strosznajder i Strosznajder. Wyniki opracowano statystycznie używając t-testu Studenta. Wyniki: W grupie kontrolnej aktywność płytkowej PLA2 wynosiła 0,39 ± 0,13 (nmol/min/mg, średnia arytmetyczna ± odchylenie standardowe), w grupie pacjentów z chorobą Alzheimera 1,05 ± 0,44, z chorobą Parkinsona 0,67 ± 0,3, a u chorych z otępieniem naczyniopochodnym 0,78 ± 0,39. Wniosek: Aktywność płytkowej fosfolipazy A2 jest podwyższona li pacjentów z chorobą Alzheimera, chorobą Parkinsona i otępieniem naczyniopochodnym.

Artykuł

Właściwości farmakologiczne i kliniczne opipramolu w świetle nowych badań

Jan Jaracz, Janusz Rybakowski
Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 2003, 4, 115-121

W pracy zaprezentowano wyniki nowszych badań poświęconych farmakologicznym i klinicznym właściwościom opipramolu. Badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują, że lek ten jest silnym liganiem receptorów sigma-l i sigma-2, przez co nasila przekaźnictwo w układzie dopaminergicznym i wywiera działanie anksjolityczne. Efekt ten potwierdzono w badaniach na zwierzęcych modelach lęku. Przeprowadzone ostatnio badania kliniczne wykazały skuteczność opipramolu u chorych na zaburzenia lękowe uogólnione oraz zaburzenia somatyzacyjne. Lek jest dobrze tolerowany, nie powoduje efektów uzależnienia, co wskazuje, że stanowi on interesującą alternatywę dla benzodiazepin w leczeniu zaburzeń związanych ze stresem i zaburzeń pod postacią somatyczną.