Streszczenie
Większość problemów klinicznych można sprowadzić do następującego sylogizmu praktycznego: „Jeżeli pacjent cierpi na p, to powinien być leczony przy użyciu środków p, q, r lub t, albo też ich kombinacji. Pacjent X cierpi na p. Zatem, pacjent X powinien być leczony przy użyciu środków p, q, r lub t, albo też ich kombinacji”. Jasne jest, że konkluzja tego sylogizmu jest rezultatem dwóch rodzajów wiedzy: wiedzy medycznej, rozumianej, jako ogólna i powszechnie akceptowana wiedza dotycząca zdrowia, choroby i sposobów leczenia, tak jak jest ona przedstawiana w podstawowych podręcznikach etycznych i którą zwykło się ostatnio nazywać evidence based medicine i wiedzy klinicznej, która jest pewną szczególną wiedzą dotyczącą pojedynczego, konkretnego chorego w aspekcie całej historii jego życia. Zarówno zdobywanie, jak i stosowanie wiedzy medycznej i wiedzy klinicznej podlega określonym regułom etycznym. Autor przedstawia i analizuje podstawowe reguły etyczne eksperymentu na człowieku. Stwierdza, iż nawet najlepiej potwierdzona empirycznie i statystycznie wiedza medyczna nie wystarcza jeszcze, by podjąć poprawną pod względem klinicznym decyzję. Ponieważ chory może mieć specyficzną, nietypową reakcję na lek, każde leczenie ma w istocie zawsze charakter eksperymentalny i wobec tego stosują się wobec niego podstawowe reguły etyczne eksperymentowania na człowieku. Jedną z owych reguł jest reguła poszanowania moralnej autonomii chorego, czego wyrazem jest moralna, prawna i kliniczna doktryna świadomej zgody. Inna, zasada proporcji korzyści i strat. Obie te zasady poddane są bliższej analizie w kontekście badań i leczenia psychiatrycznego.